Przedmiot umowy

Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego (np. prawa własności - Kowalski daje Nowakowi na własność swój stary samochód, użytkowania wieczystego - dotychczasowy użytkownik wieczysty bezpłatnie przekazuje Kowalskiemu działkę w użytkowanie wieczyste), na zapłacie określonej sumy pieniężnej, ustanowieniu pewnych praw majątkowych (np. służebności osobistej - Nowak, nie otrzymując nic w zamian, pozwala Kowalskiemu czerpać wodę z jego studni), zwolnieniu obdarowanego z długu, zniesieniu prawa obciążającego rzecz należącą do obdarowanego (np. Kowalski znosi ustanowioną na jego rzecz hipotekę, która obciąża nieruchomość Nowaka).

Strony umowy

Stronami umowy są darczyńca i obdarowany. W umowie darowizny zarówno po stronie dokonującej darowizny, jak i obdarowanej może występować więcej niż jedna osoba, np. darowizny może dokonać dwóch współwłaścicieli nieruchomości na rzecz jednej osoby, która w ten sposób stanie się wyłącznym właścicielem tej nieruchomości.

Forma darowizny

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, natomiast oświadczenie obdarowanego w formie dowolnej. W razie niedochowania formy umowa jest nieważna. Istnieje jednak wyjątek od tej zasady. Ma on miejsce wtedy, gdy mimo niezłożenia przez darczyńcę oświadczenia w odpowiedniej formie przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Gdy umowa darowizny dotyczy rzeczy oznaczonych co do tożsamości oraz strony nie zastrzegły, że przeniesienie prawa nastąpi z chwilą wydania rzeczy, to również wtedy umowa zawarta w nieodpowiedniej formie jest ważna.

Powyższe wymogi formy są jednak niewystarczające w przypadku darowizny nieruchomości. Wówczas umowa musi być sporządzona przez notariusza. W przeciwnym razie będzie nieważna.

Darowizna z poleceniem

W umowie darowizny dopuszczalne jest obciążenie obdarowanego obowiązkiem oznaczonego działania lub zaniechania, bez czynienia kogokolwiek wierzycielem. Jest to darowizna obciążona poleceniem. Obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia, jeśli:

- nastąpiła istotna zmiana stosunków po zawarciu umowy (np. znacznie obniżyła się wartość przedmiotu darowizny),

- wyda przedmiot darowizny darczyńcy lub jego spadkobiercom w naturze w stanie, w jakim znajduje się w chwili podniesienia żądania (to uprawnienie nie przysługuje mu jednak, jeśli wykonania polecenia żąda właściwy organ państwowy).

Kiedy darowiznę można odwołać

Darowiznę można odwołać w razie:

- rażącej niewdzięczności obdarowanego w stosunku do darczyńcy (np. ciężkiego naruszenia obowiązków rodzinnych, pobicia, zniewagi, kradzieży, nieudzielenia pomocy w chorobie, uporczywego uchylania się od obowiązku alimentacyjnego). Uprawnienie do odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności przysługuje darczyńcy, który jednak nie może odwołać darowizny, jeśli obdarowanemu przebaczył, a także spadkobiercom darczyńcy (po jego śmierci), z powołaniem się na przyczyny, które mógł podnieść darczyńca, jeśli w chwili śmierci był uprawniony do odwołania darowizny lub gdy obdarowany umyślnie pozbawił życia darczyńcę. Uprawnienie do odwołania darowizny wygasa z upływem jednego roku od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego lub w razie przebaczenia obdarowanemu;

- niedostatku darczyńcy. Z tej przyczyny darczyńca może odwołać darowiznę, jeśli pogorszenie sytuacji majątkowej nastąpiło po zawarciu umowy darowizny, a umowa nie została jeszcze wykonana. Pogorszenie sytuacji majątkowej musi polegać na tym, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla utrzymania darczyńcy odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Odwołania darowizny dokonuje się przez złożenie obdarowanemu oświadczenia woli o jej odwołaniu w formie pisemnej.